Aρτηριακή πίεση είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών, καθώς ρέει μέσα σε αυτές. Η πίεση εξαρτάται από τη ροή του αίματος, δηλαδή από το πόσο αίμα στέλνει η καρδιά σου σε κάθε συστολή, αλλά και από την αντίσταση που προβάλουν τα αγγεία σου στη ροή αυτή. Εάν αυτή η πίεση είναι υψηλή, τότε η καρδιά σου πρέπει να εργαστεί εντονότερα για να διατηρήσει επαρκή τη ροή αίματος στο σώμα σου. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν αφορά τις περιπτώσεις όπου έχουμε δικαιολογημένα αυξημένη αρτηριακή πίεση, όπως κατά τη διάρκεια έντονης σωματικής άσκησης ή υπό συνθήκες άγχους και στρες, αλλά στις περιπτώσεις, όπου εμφανίζεται συστηματικά και χωρίς εμφανή δικαιολογία.
Μεγαλη και Μικρή Πίεση (Συστολική & Διαστολική)
Ας δούμε όμως αναλυτικά τι σημαίνουν οι δυο αριθμοί που βλέπεις όταν μετράς την πίεση. Η καρδιά, κάθε φορά που χτυπά, διώχνει μια ποσότητα αίματος στις αρτηρίες σου, ασκώντας τους παράλληλα την πίεση που προαναφέραμε. Μεταξύ δύο χτύπων, η καρδιά ξεκουράζεται και γεμίζει με αίμα. Έτσι, ο πρώτος αριθμός δείχνει την πίεση που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών, καθώς φεύγει από την καρδιά. Αυτός ο αριθμός ονομάζεται συστολική πίεση ή μεγάλη. Ο δεύτερος αριθμός τώρα δείχνει την πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, μόλις η καρδιά ξεκουράζεται, και ονομάζεται διαστολική πίεση ή μικρή.
Υπέρταση
Η υψηλή αρτηριακή πίεση ορίζεται ως υπέρταση. Η μη αντιμετώπιση της υπέρτασης μετατρέπει σταδιακά τις αρτηρίες από ελαστικές και εσωτερικές σε σκληρές και ανελαστικές, ευάλωτες σε τραυματισμούς και αθηροσκλήρυνση, αυξάνοντας έτσι κατά πολύ τον κίνδυνο εμφάνισης όχι μόνο καρδιακής νόσου, αλλά και εγκεφαλικών επεισοδίων, νεφρικής δυσλειτουργίας, νευρολογικών διαταραχών και προβλημάτων στα μάτια.
Χαμηλή Αρτηριακή Πίεση
Η εμφάνιση χαμηλής αρτηριακής πίεσης είναι πιο σπάνια και δεν είναι επικίνδυνη για την υγεία τους ασθενούς, ενώ συναντάται συνήθως σε νεαρά άτομα ή σε ηλικιωμένους που λαμβάνουν ήδη αντιυπερτασική αγωγή. Όταν η αρτηριακή πίεση είναι χαμηλή, το άτομο νιώθει ζάλη, κεφαλαλγία κάθε φορά που σηκώνεται σε όρθια θέση, ενώ υπάρχει συνεχές αίσθημα κόπωσης και ατονίας. Αυτή η κατάσταση καλείται ορθοστατική υπόταση και στις περισσότερες περιπτώσεις οφείλεται σε διαταραχή του αυτόνομου νευρικού συστήματος, αλλά και σε συνδυασμό φαρμάκων για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Λόγοι Εμφάνισης της Υπέρτασης
Οι αιτίες που προκαλούν την εμφάνιση υψηλής αρτηριακής πίεσης ποικίλουν και δεν είναι απόλυτα γνωστές. Βέβαια, στο 95% των περιπτώσεων υπέρτασης υπεύθυνη είναι η ιδιοπαθής υπέρταση, που σχετίζεται με παράγοντες, όπως η προχωρημένη ηλικία, η ακατάλληλη διατροφή, η παχυσαρκία, η μακροχρόνια πρόσληψη μεγάλης ποσότητας αλατιού, η καθιστική ζωή και η ελλιπής άσκηση ή η μακροχρόνια υιοθέτηση ανθυγιεινών συνηθειών, όπως το κάπνισμα.
Η ιδιοπαθής υπέρταση μπορεί να οφείλεται σε μείωση του αυλού των αρτηριών, αύξηση της ροής αίματος ή σε αύξηση του καρδιακού ρυθμού. Μερικές φορές, όμως, η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να οφείλεται σε άλλη πάθηση, όπως σε πάθηση των νεφρών και επινεφριδίων, της καρδιάς ή των ενδοκρινών αδένων. Όταν αυτό συμβαίνει, τότε αποκαλείται δευτεροπαθής υπέρταση.
Υπέρταση και Κληρονομικότητα
Σε άτομα με υπερτασικούς και τους δύο γονείς, η πιθανότητα εμφάνισης υπέρτασης ξεπερνά το 70%. Σε άτομα με ένα γονιό υπερτασικό, η πιθανότητα είναι περίπου 30% και σε όσους δεν έχουν υπερτασικούς γονείς οι πιθανότητες να εμφανίσουν υπέρταση πέφτουν στο 15%. Παρόλα αυτά, υπάρχουν πολλοί εξωγενείς παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν αυτήν την πιθανότητα, ενώ η ορθή διαχείρισή τους μπορεί να αποτρέψει ή να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης αυξημένης αρτηριακής πίεσης. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν την υψηλή κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, την παχυσαρκία, την ελλιπή σωματική άσκηση, την υπερβολική κατανάλωση αλατιού κ.τ.λ.
Τρόποι Αντιμετώπισης της Υπέρτασης
Η πρώτη κίνηση, μετά τον εντοπισμό αυξημένης αρτηριακής πίεσης, είναι να μπεις στον Χρυσό Οδηγό και να βρεις τον πλησιέστερο παθολόγο ή καρδιολόγο, για να σε καθοδηγήσει με τις ανάλογες εξετάσεις και να σε υποστηρίξει με την κατάλληλη για την περίπτωσή σου αγωγή. Αμέσως μετά θα πρέπει να αλλάξεις συνήθειες της καθημερινής σου ζωής με σκοπό τη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Η απώλεια του περιττού βάρους, η υιοθέτηση ενός υγιεινού διαιτολογίου με λιγότερο αλάτι και περισσότερα φρούτα και λαχανικά, καθώς και η έναρξη σωματικής άσκησης είναι αναμφισβήτητα οι πρώτες και πιο απαραίτητες κινήσεις για την υγεία σου. Παράλληλα, η διακοπή του καπνίσματος, ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ και η αντιμετώπιση του καθημερινού στρες θα συμβάλλουν καθοριστικά στη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα και στη διατήρηση της συνολικής σου υγείας.
Υπέρταση και Φαρμακευτική Αγωγή
Ο γιατρός, και μόνο ο γιατρός που σε παρακολουθεί και έχει εκτιμήσει την κατάσταση της υγείας σου εξατομικευμένα, μπορεί να σου ξεκινήσει ή να σου διακόψει μια αγωγή για τη ρύθμιση της αρτηριακής σου πίεσης. Σε καμία περίπτωση, δεν μιμείσαι πρακτικές που ακολουθούν γνωστοί και φίλοι σου με παρόμοια προβλήματα, χωρίς να συμβουλευθείς τον παθολόγο ή τον καρδιολόγο σου, ούτε φυσικά σταματάς την αντιυπερτασική αγωγή που σου έχει δοθεί, μόλις επιτευχθεί η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Η λήψη της αγωγής, σύμφωνα με το συγκεκριμένο πρόγραμμα και τη δοσολογία που έχει οριστεί για τη δική σου περίπτωση, προκειμένου να διατηρηθεί η πίεση στα φυσιολογικά επίπεδα, είναι απαραίτητο να ακολουθείται πιστά.
Ωστόσο, υπάρχει πάντα η πιθανότητα να μειωθεί η δοσολογία, εάν επιτευχθούν σημαντικές αλλαγές στη διατροφή, το σωματικό βάρος ή το κάπνισμα, πάντοτε ακολουθώντας τις οδηγίες του γιατρού σου. Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών. που λαμβάνει αντιυπερτασική αγωγή και έχει ρυθμίσει την πίεση του σωστά. νιώθει πολύ καλά και το μόνο που χρειάζεται να προσέχει είναι να λαμβάνει σωστά τις δόσεις. Τα περισσότερα νέα φάρμακα έχουν καλή αντιυπερτασική κάλυψη καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου, γι’ αυτό και χορηγούνται μια φορά την ημέρα, την ίδια ώρα, συνήθως κάθε πρωί.
Υπέρταση και Επικινδυνότητα
Στην Ελλάδα, σήμερα, υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό συνανθρώπων μας που πάσχει από υψηλή αρτηριακή πίεση και δεν το γνωρίζει, καθώς δεν νιώθει συμπτώματα, άρα δεν απευθύνεται και σε έναν γιατρό. Ακόμα χειρότερα, μερικά άτομα έχουν σταματήσει τη φαρμακευτική αγωγή τους, γιατί φοβούνται για παρενέργειες από το φάρμακο. Κι όμως το πολύ ανησυχητικό και αυτό που επείγει να καταλάβεις είναι ότι η υπέρταση δεν είναι κάτι που πρέπει να μην δίνεις σημασία. Η υψηλή πίεση σκοτώνει, αργά και σιωπηρά, μιας και ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο αυξάνει, καθώς αυξάνει η συστολική και η διαστολική πίεση.
Σε περίπτωση που αυξηθεί η συστολική και η διαστολική πίεση, τότε το άτομο έχει 4,5 φορές περισσότερο κίνδυνο για καρδιακά προβλήματα από ένα άτομο με φυσιολογικές τιμές των δύο πιέσεων. Επίσης στην περίπτωση του εγκεφαλικού επεισοδίου, οι βλάβες που το προκαλούν είναι χρόνιες και συνήθως δεν δίνουν προειδοποιητικά συμπτώματα. Παράλληλα, η υψηλή πίεση που παραμένει αθεράπευτη μπορεί να προκαλέσει βλάβες μη αναστρέψιμες και στα νεφρά που ίσως οδηγήσουν στην ανάγκη αιμοκάθαρσης για την υπόλοιπη ζωή σου.
Μη ξεχνάς ότι η υπέρταση σπάνια μπορεί να θεραπευτεί. Όμως αυτό δεν πρέπει να σε φοβίζει, γιατί η υπέρτσαη μπορεί να ρυθμιστεί με αλλαγές στον καθημερινό τρόπο ζωής και με την ενδεδειγμένη από τον γιατρό αγωγή. Ο σωστά ρυθμισμένος ασθενής με υπέρταση είναι ένας φυσιολογικός άνθρωπος.
