Το triplex καρδιάς ή ηχοκαρδιογράφημα είναι μία εξέταση που πραγματοποιείται με μια συσκευή που εκπέμπει κύματα υπερήχων, αναλύει το σήμα που λαμβάνει και το μετατρέπει σε εικόνα, απεικονίζοντας την καρδιά με ακρίβεια. Με τη βοήθειά του, γίνεται διάγνωση κάθε βλάβης που μπορεί να υπάρχει στους ιστούς της καρδιάς, κάθε σκλήρυνσης του μυός της καρδιάς, εντοπίζονται τυχόν θρόμβοι στην καρδιά, τυχόν συσσώρευση υγρού γύρω από την καρδιά, καθώς και κάθε δυσλειτουργία στις καρδιακές βαλβίδες.
Είναι μια μη επεμβατική εξέταση, η οποία δεν προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες, αφού δεν χρησιμοποιείται ακτινοβολία, αλλά υπέρηχοι. Επειδή είναι ακίνδυνη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους τους ανθρώπους, ακόμη και από εγκύους. Το triplex καρδιάς μπορεί να χρειαστεί στους ενήλικες, αλλά και στα παιδιά, αν ασχολούνται με τον αθλητισμό.
Με το triplex καρδιάς, ο γιατρός μπορεί να δει:
- Το μέγεθος των κόλπων και των κοιλιών της καρδιάς
- Το σχήμα και τις διαστάσεις της καρδιάς
- Τη συστολική/ διαστολική λειτουργία της καρδιάς
- Τη ροή του αίματος στην καρδιά
- Τη λειτουργία των βαλβίδων της καρδιάς (για ύπαρξη στενώσεων ή ανεπάρκεια των βαλβίδων)
- Τυχόν θρόμβους στην καρδιά
- Τυχόν διαταραχές που επηρεάζουν το περικάρδιο
- Τυχόν βλάβες στο μυϊκό ιστό της καρδιάς
Επίσης, το ηχοκαρδιογράφημα (triplex καρδιάς) χρησιμοποιείται για:
- Την εκτίμηση των αιτίων ενός παθολογικού ηλεκτροκαρδιογραφήματος
- Τη διάγνωση της καρδιαγγειακής νόσου στους ενήλικες
- Τη διάγνωση της καρδιακής ανεπάρκειας
- Τον εντοπισμό θρόμβων ή όγκων/νεοπλασμάτων
- Την εκτίμηση της πίεσης της καρδιάς και τη διάγνωση της πνευμονικής υπέρτασης
- Τη διάγνωση συγγενών καρδιακών ανωμαλιών στα βρέφη και στα παιδιά
- Τη διαπίστωση της ανταπόκρισης της καρδιάς σε διάφορες θεραπείες, όπως τα φάρμακα για την καρδιά, οι βηματοδότες και οι τεχνητές βαλβίδες
- Τον έλεγχο της γενικότερης υγείας της καρδιάς, ειδικά μετά από ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου ή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο
- Αιμοδυναμικές μετρήσεις (μέτρηση πιέσεων στις κοιλότητες της καρδιάς)
Το διαθωρακικό ηχοκαρδιογράφημα είναι το συχνότερο είδος ηχοκαρδιογραφήματος. Δεν απαιτεί κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία. Ο γιατρός χρησιμοποιεί ένα μηχάνημα που παράγει υπερήχους στην εξωτερική επιφάνεια του θώρακα, κοντά στην καρδιά, σε διάφορες θέσεις, το οποίο στέλνει ηχητικά σήματα διαμέσου του θώρακα προς την καρδιά.
Ο γιατρός χρησιμοποιεί ένα gel στο θώρακα, για να μεταδίδονται καλύτερα τα ηχητικά κύματα. Τα κύματα αυτά αντανακλούν πάνω στην καρδιά και δημιουργούν απεικονίσεις των μερών της καρδιάς σε μία οθόνη. Ο υπέρηχος καρδιάς γίνεται σε ζωντανό χρόνο, με τον ασθενή να συμμετέχει στη διαδικασία, να βλέπει την καρδιά του και να ακούει πώς δουλεύει. Το μόνο που νιώθει είναι μία ήπια πίεση στο θώρακα, στα σημεία που τοποθετείται η συσκευή. Ο χρόνος της εξέτασης εξαρτάται από το ιστορικό του ασθενή και την πάθησή του.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν και φορητές, μικρές και εύχρηστες συσκευές, που εύκολα μεταφέρονται στο κρεβάτι του ασθενή, όπου κι αν βρίσκεται. Όλοι οι καρδιολόγοι είναι εκπαιδευμένοι να κάνουν διαθωρακικό ηχοκαρδιογράφημα, αφού η εκπαίδευση στην εκτέλεσή του συμπεριλαμβάνεται στη βασική τους εκπαίδευση.
Υπάρχουν και κάποιες πιο σύγχρονες τεχνικές στους υπερήχους καρδιάς, όπως το διοισοφάγειο ηχοκαρδιογράφημα, το υπερηχογράφημα Doppler, το ηχοκαρδιογράφημα τριών διαστάσεων (3D), το δυναμικό ηχοκαρδιογράφημα (Stress Echo).
Στον διοισοφάγειο υπέρηχο καρδιάς η λήψη των εικόνων γίνεται με ειδική συσκευή, που βρίσκεται στην επιφάνεια ενός γαστροσκοπίου, δηλαδή χρειάζεται εισαγωγή μέσα από το στόμα, για να φτάσει η συσκευή στον οισοφάγο, πίσω από την καρδιά. Το διοισοφάγειο ηχοκαρδιογράφημα έχει καλύτερη ευκρίνεια στις εικόνες της καρδιάς.
Το υπερηχογράφημα Doppler χρησιμοποιείται, για να εξεταστεί η ροή του αίματος, πράγμα το οποίο γίνεται με την παραγωγή ηχητικών κυμάτων σε συγκεκριμένες συχνότητες. Τα αποτελέσματά του μπορεί να διαγνώσουν προβλήματα των βαλβίδων ή οπές στα τοιχώματα της καρδιάς, καθώς και να εκτιμήσουν την κυκλοφορία του αίματος μέσα από αυτές.
Το τρισδιάστατο (3D) ηχοκαρδιογράφημα δημιουργεί τρισδιάστατες απεικονίσεις της καρδιάς. Η εξέταση αυτή χρησιμοποιείται, για να εξακριβώσει τη λειτουργικότητα των βαλβίδων σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, να διαγνώσει παθήσεις της καρδιάς σε βρέφη και παιδιά, να γίνει σχεδιασμός ενός χειρουργείου της καρδιάς και για να εκτιμηθεί η λειτουργικότητα της καρδιάς.
Με το δυναμικό ηχοκαρδιογράφημα (Stress Echo) ελέγχεται συνήθως η πιθανότητα να υπάρχει στεφανιαία νόσος. Με την ενδοφλέβια έγχυση ενός φαρμάκου, αναγκάζεται η καρδιά να χτυπήσει πολύ γρήγορα και πολύ δυνατά για κάποια λεπτά, οπότε γίνεται η λήψη των εικόνων. Αντικαθιστά το τεστ κόπωσης με διάδρομο/τάπητα, όταν ο ασθενής δεν μπορεί να τρέξει ή το απλό τεστ κόπωσης δεν είναι κατάλληλο για τη μελέτη της πάθησης του ασθενούς.
Κάθε πότε πρέπει να κάνω triplex καρδιάς;
Υπάρχουν κάποια συμπτώματα, που μπορεί να υποδηλώνουν μία καρδιακή νόσο, και θα πρέπει να υποψιάσουν το γιατρό, προκειμένου να τα διερευνήσει και να διενεργήσει triplex καρδιάς στον ασθενή:
- Δύσπνοια
- Πόνος στο στήθος
- Αρρυθμία
- Εύκολη κούραση
- Λιποθυμία
- Χαμηλή ή ψηλή αρτηριακή πίεση
- Πρησμένα πόδια
- Παθολογικά αποτελέσματα ηλεκτροκαρδιογραφήματος
- Παθολογικοί ήχοι (φυσήματα) ανάμεσα στους παλμούς της καρδιάς
Οταν χρειάζεται προαθλητικός έλεγχος, είτε σε παιδιά είτε σε ενήλικες, πολλές φορές συνιστάται και triplex καρδιάς. Οι αθλητές που ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό πρέπει να κάνουν τακτικό έλεγχο της υγείας τους και, μεταξύ άλλων, να κάνουν triplex καρδιάς κάθε χρόνο. Οι άνθρωποι που έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουν από καρδιακές παθήσεις, και ειδικά από στεφανιαία νόσο, όπως διαβητικοί και καπνιστές, καλό είναι να κάνουν triplex καρδιάς κάθε 2 χρόνια.
Εάν δεν υπάρχει πρόβλημα υγείας, καλό είναι να γίνει κάποια στιγμή triplex καρδιάς, στο πλαίσιο των προληπτικών εξετάσεων, για να υπάρχει ένα υπόδειγμα που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν σημείο αναφοράς στο μέλλον.
Συνοψίζοντας, το triplex καρδιάς είναι μια εύκολη, ασφαλής και ανώδυνη μέθοδος, χάρη στην οποία ο καρδιολόγος μπορεί να διαγνώσει πολλές καρδιακές παθήσεις, να εξακριβώσει τη βαρύτητά τους και να είναι σε θέση να παρακολουθεί τακτικά τους ασθενείς που υποφέρουν από νοσήματα καρδιάς.
