Η γέννηση ενός παιδιού είναι ένα ιδιαίτερα χαρμόσυνο γεγονός για πολλούς ανθρώπους που έχουν την επιθυμία να γίνουν γονείς, τόσο για τους ίδιους, όσο και για το στενό οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον.
Αν είστε ήδη γονείς, θα θυμάστε τα έντονα συναισθήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και έπειτα από αυτήν. Ωστόσο, ενίοτε εμφανίζονται αρνητικά συναισθήματα, τα οποία εκδηλώνονται με τη μορφή αυτού που ορίζουμε ως «επιλόχειος κατάθλιψη». Τι είναι όμως και γιατί υφίσταται η επιλόχειος κατάθλιψη; Ποια αίτια την προκαλούν και πώς αντιμετωπίζεται; Ας δούμε παρακάτω μια σύντομη περιγραφή αυτού του είδους κλινικής κατάθλιψης και απαντήσεις για διάφορα ερωτήματα που την περιβάλλουν.
Η επιλόχειος κατάθλιψη
Η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά τον τοκετό, στο διάστημα του πρώτου έτους από τη γέννηση του παιδιού. Εκτιμάται ότι επηρεάζει περίπου το ένα δέκατο των νέων μαμάδων και τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν:
- Καταθλιπτική διάθεση
- Απώλεια της ικανότητας ευχαρίστησης
- Κλάμα
- Απώλεια της όρεξης ή, αντίθετα, υπερβολική όρεξη
- Εξάντληση
- Αϋπνία ή, αντίθετα, υπερβολικός ύπνος
- Άγχος
- Δυσκολία στη συγκέντρωση
- Τάσεις αυτοκτονίας
- Κοινωνική απομόνωση
- Αίσθημα ανικανότητας
- Δυσκολία σύνδεσης με το παιδί
- Σκέψεις πως «μπορεί να συμβεί κάτι κακό»
Υπογραμμίζεται πως, για να πούμε ότι μια γυναίκα βιώνει επιλόχειο κατάθλιψη, πρέπει να παρουσιάζει τουλάχιστον πέντε από τα παραπάνω συμπτώματα. Σε διαφορετική περίπτωση, είναι πολύ πιθανό ο ή η ασθενής να πάσχει από κάποια άλλη μορφή κατάθλιψης ή ακόμα και πάθηση, όπως ο υποθυρεοειδισμός ή η ανεπάρκεια σε κάποιες βιταμίνες. Η διάρκεια εμφάνισης των συμπτωμάτων της επιλόχειου κατάθλιψης μπορεί να διαρκέσει από τρεις έως έξι μήνες. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική μορφή διαταραχής, η οποία δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχέεται με τη μελαγχολία της λοχείας, στην περίπτωση της οποίας τα συμπτώματα υποχωρούν μετά από δύο έως τρεις εβδομάδες και ίσως δεν απαιτείται θεραπευτική υποστήριξη.
Η επιλόχειος κατάθλιψη παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για ακόμη ένα λόγο, καθώς δεν παρατηρείται μόνο στις γυναίκες που κυοφορούν. Έχει παρατηρηθεί πως μπορεί να επηρεάσει πολλούς άντρες, σε διάστημα που εκτείνεται ακόμη και σε ένα χρόνο μετά τη γέννηση του παιδιού.
Τα αίτια της επιλόχειου κατάθλιψης
Παρά τις προσπάθειες των επιστημόνων, η επιλόχειος κατάθλιψη προκαλείται για πολλούς λόγους, οι οποίοι δεν έχουν οριστεί σαφώς και, συνεπώς, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια είναι τα αίτια που φέρνουν γυναίκες και άντρες αντιμέτωπους με αυτή τη μορφή διαταραχής. Έχουν γίνει ωστόσο εκτιμήσεις σχετικά με τις καταστάσεις που μπορούν να ενισχύσουν την ένταση των συμπτωμάτων. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η ύπαρξη προσωπικού ή οικογενειακού ιστορικού κατάθλιψης αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα επικινδυνότητας. Ένας άλλος παράγοντας πρόκλησης της επιλόχειου κατάθλιψης μπορεί να είναι η πρόωρη γέννηση του μωρού ή η γέννησή του με κάποια ασθένεια.
Η γέννηση περισσότερωντουενός παιδιών είναι ένας ακόμη πιθανός λόγος για να προκληθεί η επιλόχειος κατάθλιψη. Η φροντίδα ενός μωρού μπορεί να δημιουργήσει από μόνη της άγχος στους γονείς του. Όπως είναι φυσικό, παρουσιάζοντας ήδη δυσκολία στη φροντίδα ενός μωρού, η γέννηση δύο ή τριών μωρών είναι μια συνθήκη που μπορεί να προκαλέσει επιπρόσθετο άγχος.
Ακόμα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ανατροφή των μωρών απαιτεί κάποιες επιπλέον υλικές προϋποθέσεις, όπως είναι η αγορά των αναγκαίων πραγμάτων για το μωρό. Στις περιπτώσεις αυτές, η κακή οικονομική κατάσταση των γονέων ενδέχεται να είναι ένας ακόμη παράγοντας που προκαλείται η επιλόχειος κατάθλιψη.
Τέλος, θα πρέπει να γίνει αναφορά στην πιθανότητα έλλειψης δικτύου υποστήριξης των νέων γονέων ως ένας ακόμη παράγοντας πρόκλησης της επιλόχειου κατάθλιψης. Αυτό μπορεί ενταθεί όταν λειτουργήσει συνδυαστικά με την εργασία, από όπου προκύπτει άγχος και ερωτήματα, όπως για παράδειγμα το «πού θα αφήσουμε το μωρό» και το «ποιος θα μπορεί να το φροντίσει» τις ώρες της εργασίας.
Διάγνωση και θεραπεία της επιλόχειου κατάθλιψης
Η καταθλιπτική διάθεση και η απώλεια της ικανότητας ευχαρίστησης είναι τα δύο βασικά συμπτώματα που πρέπει να προσέξεις, αν υποψιάζεσαι ότι έχει εμφανιστεί η επιλόχειος κατάθλιψη. Αν εμφανίζονται για ένα χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του ενός μηνός συνεχόμενα, οι υποψίες σου είναι βάσιμες.
Η επιλόχειος κατάθλιψη, αντιμετωπίζεται μέσω της πρόληψή της, κάτι βέβαια που είναι κοινή αφετηρία για την αντιμετώπιση κάθε διαταραχής. Η παρουσία των συγγενών και των φίλων δίπλα στο ζευγάρι που κάνει παιδί, καθώς και η βοήθεια που προσφέρουν, είναι πάρα πολύ σημαντικός παράγοντας, που οδηγεί στην αποτροπή εμφάνισης της επιλόχειου κατάθλιψης. Επίσης, η βοήθεια που προσφέρουν ο γιατρός και η μαία, συνδυαστικά πάντα με αυτή των συγγενών και των φίλων, είναι ένας ακόμη παράγοντας που εντάσσεται στην πρόληψη και έχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Ιδιαίτερα, ο γιατρός και η μαία είναι δύο άνθρωποι που μπορούν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της γέννας ή να παραπέμψουν τη νέα μητέρα σε κάποιο ψυχολόγο, στην περίπτωση που διαπιστώσουν ότι κάτι τέτοιο κρίνεται απαραίτητο.
Η ειδικότητα του ψυχολόγου είναι η καταλληλότερη για να αναλάβει την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της επιλόχειου κατάθλιψης, ωστόσο πολλές μητέρες αρνούνται τη βοήθειά του. Η ψυχοθεραπεία δεν απαιτεί τη σύσταση κάποιας φαρμακευτικής αγωγής, παρά μόνο σε περιπτώσεις που η περίπτωση μιας θεραπευόμενης ή ενός θεραπευόμενου κρίνεται πολύ σοβαρή. Στην περίπτωση αυτή, κρίνεται απαραίτητη η συμβολή κάποιου ψυχιάτρου.
Η συγκεκριμένη πάθηση δεν ξεφεύγει από τον κανόνα που λέει ότι, για να αποφύγουμε τα χειρότερα αναφορικά με την υγεία μας, πρέπει να φροντίζουμε -πρώτα από όλα- τον εαυτό μας. Με βάση το κριτήριο αυτό, πρέπει να επιλέξουμε και τον κατάλληλο τρόπο ζωής.
Ωστόσο, αν η πρόληψη έχει αποτύχει και έχεις αποφασίσει ότι πρέπει να απευθυνθείς σε κάποιο ειδικό για να αντιμετωπίσεις την επιλόχειο κατάθλιψη, αναζήτησε τον επαγγελματία ψυχολόγο που θα σε βοηθήσει στον κατάλογο του Χρυσού Οδηγού και επικοινώνησε μαζί του.
