Το να πεις σε ένα παιδί ότι πέθανε ο παππούς ή γιαγιά δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Όταν ένα κοντινό πρόσωπο πεθάνει, χρειάζεται να εξηγήσεις στο παιδί σου τι συμβαίνει το συντομότερο δυνατό. Εάν το μάθει τυχαία, από κάποιον τρίτο, μπορεί να μπερδευτεί ή ακόμη και να θυμώσει.
Τώρα, σε περίπτωση που η οικογένειά σου απαρτίζεται από περισσότερα από ένα παιδιά, θα ήταν καλό να σκεφτείς αν πρέπει να τους ανακοινώσεις ότι πέθανε ο παππούς μαζί ή χωριστά. Η ηλικία των παιδιών, οι χαρακτήρες και ιδιοσυγκρασία τους, θα σε βοηθήσουν να καταλάβεις τι είναι καλύτερο.
Σκέψου επίσης μήπως θέλεις την υποστήριξη ενός άλλου ενήλικα, ενός ανθρώπου που τα παιδιά αισθάνονται ασφάλεια και εμπιστεύονται όσο τους μιλάς.
Διάβασε λοιπόν μερικές απλές συμβουλές σχετικά με το πως θα πεις στο παιδί σου ότι πέθανε ο παππούς.
Μίλα στο παιδί σου για το θάνατο απλά και με ειλικρίνεια
Χρησιμοποίησε απλές, σαφείς και άμεσες λέξεις για να μιλήσεις για το θάνατο. Προσπάθησε να εκπέμπεις ηρεμία και πρόσεξε την επιλογή εκφράσεων. Μπορείς να ανακοινώσεις στο παιδί σου ότι ο παππούς πέθανε λέγοντας: «Έχω κάποια θλιβερά νέα να σου πω. Ο παππούς πέθανε σήμερα».
Κάνε μια παύση και δώσε στο παιδί σου λίγο χρόνο να καταλάβει τι του είπες. Όταν αναφέρεσαι στο θάνατο είναι σημαντικό να είναι όλα απλά και κατανοητά.
Η μονιμότητα του θανάτου είναι κάτι που δυσκολεύει τα παιδιά να αντιληφθούν και οι υπεκφυγές μπορούν να τα μπερδέψουν ή ακόμη και να τα τρομάξουν.
Πολλοί γονείς αντί να πουν ότι πέθανε ο παππούς, επιλέγουν το: «πήγε ένα μακρύ ταξίδι», «έφυγε» ή «κοιμήθηκε». Οι νεκροί όμως δεν ξυρίζουν ούτε ξυπνούν. Επιλέγοντας λοιπόν αυτές τις φράσεις στέλνουμε λάθος μηνύματα στα παιδιά.
Έτσι, όταν αποφασίσουμε να πάμε ένα ταξίδι, να φύγουμε χωρίς το παιδί μας ή να κοιμηθούμε, μπορεί να τρομάξει χωρίς να υπάρχει λόγος.
«Μου είπες ότι πέθανε ο παππούς , πήγε για ύπνο και δεν πρόκειται να ξυπνήσει, όταν πηγαίνω για ύπνο κάθε βράδυ θα πεθάνω κι εγώ;»
Για να αποφύγουμε να μπερδέψουμε χειρότερα το παιδί, η ειλικρίνεια είναι μονόδρομος.
Μετά την ανακοίνωση θανάτου άκου το παιδί σου
Τα παιδιά εκφράζουν τη θλίψη τους με διαφορετικούς τρόπους. Η ηλικία τους, η υποστήριξη που λαμβάνουν αλλά και το πόσο κοντά τους ένιωθαν τον παππού, είναι καθοριστικά για το πως θα αντιμετωπίσουν την απώλεια.
Κάθε παιδί αντιδρά με τον δικό του τρόπο μόλις τους πεις ότι ένα αγαπημένο του πρόσωπο πέθανε. Μερικά παιδιά κλαίνε, άλλα κάνουν ερωτήσεις ενώ κάποια άλλα φαίνεται να μην αντιδρούν καθόλου. Το σημαντικό είναι να είσαι εκεί, να ακούσεις το παιδί σου, να απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχετικά με το θάνατο και να το παρηγορήσεις.
Δεν χρειάζεται να κρύψεις τη θλίψη σου και τα δάκρυα σου. Ίσα ίσα, που αν εκφράσεις κάποια συναισθήματά σου θα διευκολύνεις το παιδί να μοιραστεί και τα δικά του. Μπορείς να του ζητήσεις να σου πει τι σκέφτεται ή πως αισθάνεται.
Προετοίμασε το παιδί σου
Εξήγησε στο παιδί σου τι θα συμβεί. Η κηδεία, το μνημόσυνο αλλά και οι αλλαγές στην καθημερινότητά του είναι πράγματα που πρέπει να γνωρίζει.
Όλα όσα θα δει στην κηδεία, οι άνθρωποι που θα είναι εκεί και το κλίμα που θα επικρατεί είναι καταστάσεις που πρέπει να γνωρίζει. Επίσης, ας επιλέξει το ίδιο αν επιθυμεί να παρευρεθεί σε αυτά. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να είσαι σαφής και να μιλήσεις ξεκάθαρα και συγκεκριμένα για τις διαδικασίες, ώστε να αντιληφθείς αν το παιδί σου είναι όντως προετοιμασμένο να τις παρακολουθήσει.
Για παράδειγμα, μπορείς να πεις πως «Πολλοί άνθρωποι που αγαπούσαν τον παππού θα είναι στην κηδεία, μπορεί να κλάψουν ή να αγκαλιαστούν και να σε προσεγγίσουν για να σου εκφράσουν συλλυπητήρια. Όπως και να έχει θα είμαστε μαζί αν αποφασίσεις να έρθεις».
Ίσως χρειαστεί να μιλήσεις για τα διαδικαστικά της κηδείας, το ανοιχτό φέρετρο αλλά και για όσα ακολουθήσουν την επόμενη ημέρα. Έτσι, αν έρθει κάποιος άλλος και όχι ο παππούς να το πάρει από το σχολείο, δεν θα είναι κάτι ξαφνικό.
Βοήθησε το παιδί σου να νιώσει καλύτερα μετά την ανακοίνωση θανάτου
Μην περιμένεις πως εφόσον είπε στο παιδί σου ότι πέθανε ο παππούς θα μπορέσει να επεξεργαστεί κατευθείαν τις πληροφορίες και να τις «χωνέψει». Έχε υπομονή. Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να καταλάβουν την έννοια του θανάτου.
Παρατήρησε πως νιώθει το παιδί σου. Κάποια παιδιά αναπτύσσουν ανησυχίες ή προβλήματα με τον ύπνο. Προσπάθησε να το καθησυχάσεις αφιερώνοντας περισσότερο χρόνο και φροντίδα.
Οι υπεκφυγές και η σιωπή δεν είναι καλοί σύμβουλοι. Μίλησε με το παιδί σου και μοιραστείτε χαρούμενες αναμνήσεις. Δραστηριοποιηθείτε με τρόπους που αισθάνεται καλύτερα. Ζωγραφίστε, ακούστε μουσική, παίξτε ή πηγαίνετε έναν περίπατο.
Ίσως πάλι, η επικοινωνία με κάποιον σύμβουλο ψυχικής υγείας ή παιδοψυχίατρο να σου δώσει τις κατευθύνσεις και τη βοήθεια που πραγματικά χρειάζεσαι.
Ζήτα βοήθεια από έναν Παιδοψυχολόγο
Πολλές φορές ο θάνατος είναι ξαφνικός και αναπάντεχος, οπότε ούτε οι ίδιοι οι γονείς δεν προλαβαίνουν να επεξεργαστούν τι συμβαίνει.
Εξάλλου, το πένθος αποτελεί μία διαδικασία που διαρκεί καιρό. Ο θάνατος είναι αποσταθεροποιητικός, δημιουργώντας φόβους μοναξιάς και εγκατάλειψης. Όσο και αν το παιδί γνωρίζει πως υπάρχουν άνθρωποι στη ζωή του που είναι παρόντες και θα το φροντίζουν, έχει ανάγκη να το πιστέψει και να καθησυχαστεί.
Ένα παιδί λοιπόν, ίσως χρειάζεται παραπάνω βοήθεια και σε συνεργασία με τον οικογενειακό γιατρό σας να βρείτε τον κατάλληλο παιδοψυχολόγο.
Κράτα την ελπίδα ζωντανή
Είναι σημαντικό να μεταφέρεις στο παιδί σου ότι «η ζωή όντως συνεχίζεται». Στόχος, είναι να υπάρχει ελπίδα, να σχεδιάζετε πράγματα και να κάνετε όνειρα για το μέλλον. Είναι σημαντικό να μην μείνετε στη θλίψη και να περάσετε και σε άλλα συναισθήματα.
Πώς θα μιλήσεις για τον θάνατο σε ένα πολύ μικρό παιδί
Τα πολύ μικρά παιδιά δεν ξέρουν τι σημαίνει θάνατος και δεν καταλαβαίνουν ότι δεν φεύγει.
Για παράδειγμα μπορείς να πεις: «Το να πεθαίνεις σημαίνει ότι το σώμα δεν λειτουργεί. Ο παππούς δεν μπορεί να σου μιλήσει, να κινηθεί, ή να σε αγκαλιάσει πια».
Το να πεις στο παιδί σου ότι πέθανε ο παππούς είναι πολύ δύσκολο. Πόσο μάλλον να εξηγήσεις ποια η διαφορά από τον ύπνο ή τη μόνιμη φυγή. Εάν αισθάνεσαι άβολα ή φοβάσαι πως θα πεις κάτι με άσχημο τρόπο, μπορείς να κάνεις εξάσκηση με έναν άλλο ενήλικα.
Ακόμη, σκέψου τι θα σε ρωτούσε το παιδί σου και προετοίμασε τις απαντήσεις σου. Τα παιδιά πάντα κάνουν απροσδόκητες ερωτήσεις. Επομένως, αν για κάτι δεν έχεις προετοιμαστεί δεν πειράζει να απαντήσεις λίγο αργότερα παίρνοντας το χρόνο σου.
Πώς θα απαντήσεις στις ερωτήσεις του παιδιού για το θάνατο
Τα παιδιά έχουν πάντα ερωτήσεις. Γιατί πέθαναν; Τι συμβαίνει όταν πεθαίνεις; Θα πεθάνω κι εγώ;
Το παιδί προσπαθεί να καταλάβει τον θάνατο και πολλές φορές να μάθει τι τον προκάλεσε. Αρχίζει να καταλαβαίνει πως όπως πέθανε ο παππούς, έτσι και οι αγαπημένοι του άνθρωποι αλλά και το ίδιο, κάποια στιγμή θα πεθάνουν.
Ότι σε παρηγορεί πραγματικά μπορεί να καθησυχάσει το παιδί σου. Οι πεποιθήσεις σου σχετικά με το θάνατο είναι και αυτές που θα προσδιορίσουν τα λεγόμενά σου.
Μην ξεχνάς πως χρειάζεται να το καθησυχάσεις λέγοντάς του πως οι ηλικιωμένοι και πολύ άρρωστοι πεθαίνουν, υπενθυμίζοντάς του πως έχει πολλούς συγγενείς και φίλους που είναι ζωντανοί και είναι καλά.
