Οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ένα είδος διαταραχών που δεν έχουν να κάνουν με τη νοημοσύνη, αλλά επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να επεξεργάζεται εξωτερικά ερεθίσματα που βλέπει ή ακούει και να συνδέει πληροφορίες από διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το παιδί να αντιμετωπίζει δυσκολίες στη μάθηση, στα παιχνίδια, στις κινήσεις, στο συντονισμό και, γενικότερα, στην αντίληψη ορισμένων γεγονότων που συμβαίνουν γύρω του.
Οι δυσκολίες αυτές αναγνωρίζονται από πολύ μικρή ηλικία, ενώ στο σχολείο, συνήθως, αναγνωρίζονται οι μαθησιακές δυσκολίες και ειδικότερα τα προβλήματα που σχετίζονται με τη γραφή και τα μαθηματικά. Ωστόσο, προβλήματα εντοπίζονται για παράδειγμα και στην προσαρμογή έπειτα από διακοπές. Στο <<7 Τρόποι για ομαλή επιστροφή στο σχολείο!>>, μπορείς να μάθεις τρόπους για να τη διαχειριστείς. Αλλά αυτό μπορείς να το δεις και σε μεταγενέστερη φάση. Παρακάτω, θα βρεις πληροφορίες για τις δυσκολίες σε ηλικίες έως 5 ετών, κάποιες από τις οποίες περιγράφονται παρακάτω.
- Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής / Υπερκινητικότητα
Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής συνδυάζεται συχνά με την Υπερκινητικότητα. Εκδηλώνεται με απρόσεκτη και παρορμητική συμπεριφορά. Τα παιδιά που επηρεάζονται από τη διαταραχή αυτή προκαλούν προβλήματα και δυσλειτουργίες στο σπίτι και τον κοινωνικό τους περίγυρο, λόγω της υπερκινητικότητας και της δυσκολίας τους να συγκεντρωθούν. Δεν μπορούν να μείνουν καθιστά για πάνω από μερικά λεπτά, κινούνται συνέχεια και, ενώ φαίνονται δραστήρια, η ενεργητικότητά τους αυτή δεν οδηγεί πάντα κάπου, γιατί μεταπηδούν από μια ασχολία σε μια άλλη, χωρίς να τελειώνουν αυτές που έχουν αρχίσει. Πολλές θεωρίες έχουν ειπωθεί στην προσπάθεια αναγνώρισης των αιτιών της διαταραχής αυτής, αλλά ακόμα δεν έχουν προσδιοριστεί με ακρίβεια.
- Διαταραχές στην ομιλία
Οι διαταραχές στην ομιλία έχουν να κάνουν με τον τρόπο έκφρασης και τον τρόπο χρήσης των ήχων και των λέξεων. Ενδεικτικά παρακλάδια των διαταραχών αυτών είναι:
- Διαταραχή της άρθρωσης: Είναι οι λανθασμένες προσθήκες, αφαιρέσεις ή οι αντικαταστήσεις στα φωνήεντα και τα σύμφωνα που χρησιμοποιούμε στις λέξεις, όταν μιλάμε.
- Τραυλισμός: Είναι η διαταραχή στη ροή της ομιλίας με επαναλήψεις ήχων, συλλαβών και λέξεων, επιμάκρυνση ήχων και παύσεις στην ομιλία. Ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών μεταξύ της ηλικίας των 3 – 4 ετών παρουσιάζουν περιόδους δυσφράδειας οι οποίες εμπίπτουν κάτω από την ομάδα των ομαλών δυσφραδειών. Ο τραυλισμός είναι ανησυχητικός, όταν δεν παρατηρείται σταδιακή μείωση των δυσφραδειών.
- Φωνητικές Διαταραχές/Δυσφωνίες: Είναι οι διαταραχές που σχετίζονται με την οποιαδήποτε αλλαγή στην ποιότητα της φωνής και επηρεάζουν τον τόνο και την ένταση της φωνής και οι λόγοι που τις προκαλούν μπορεί να είναι παθολογικοί, λειτουργικοί και ψυχολογικοί.
Οι διαταραχές στη γλώσσα και την ομιλία, ειδικά σε παιδιά μέχρι 5 ετών, έχουν ως πιθανά αποτελέσματα τη χαμηλή αυτοπεποίθηση, τη μη αποτελεσματική επικοινωνία με τον κοινωνικό τους περίγυρο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, και την απομόνωση. Τα παιδιά αισθάνονται μειονεξία σχετικά με τα υπόλοιπα που δεν παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, γιατί αντιμετωπίζονται, συχνά, υποτιμητικά από τους υπόλοιπους, πράγμα που επηρεάζει σημαντικά την ψυχολογία τους.
- Διαταραχές στην Οπτικοακουστική Αντίληψη
Οι κυριότερες δυσκολίες αφορούν την αντίληψη σχέσεων χώρου, την οπτική διάκριση, την οπτική ολοκλήρωση, την οπτική μνήμη και την οπτική ακολουθία. Παιδιά με δυσκολίες στην ανάγνωση είναι πιθανόν να αντιμετωπίζουν προβλήματα ακουστικής αντίληψης και επεξεργασίας, Αυτό φαίνεται να παρουσιάζεται εντονότερο στα παιδιά που παρουσιάζουν και δυσκολίες στην ανάπτυξη του λόγου.
- Δυσλεξία
Πρόκειται για μία από τις πιο γνωστές μαθησιακές δυσκολίες. Η Βρετανική Εταιρία Δυσλεξίας (British Dyslexia Association) έδωσε το 1997 τον παρακάτω ορισμό: «Δυσλεξία είναι μια σύνθετη νευρολογική κατάσταση που έχει ιδιοσυστατική προέλευση. Τα συμπτώματα μπορεί να επηρεάζουν πολλούς τομείς της μάθησης και της δραστηριότητας, και μπορεί να περιγραφεί ως ειδική δυσκολία στην ανάγνωση, την ορθογραφία και τη γραπτή γλώσσα. Ένας ή περισσότεροι από τους τομείς αυτούς μπορεί να επηρεάζονται. Ο χειρισμός των αριθμών και των μουσικών σημείων, οι κινητικές λειτουργίες και οι οργανωτικές δεξιότητες μπορεί ακόμα να εμπλέκονται. Ωστόσο, σχετίζεται ιδιαίτερα με τον έλεγχο του γραπτού λόγου, αν και ο προφορικός λόγος επηρεάζεται σε κάποιο βαθμό.»
Κλασικό σύμπτωμα δυσλεξίας είναι το μπέρδεμα γραμμάτων στον γραπτό λόγο. Επίσης, ένα παιδί προσχολικής ηλικίας (3-4 ετών) μπορεί:
- Να ξεκινήσει να μιλάει αργότερα από ό,τι τα περισσότερα παιδιά.
- Να έχει μεγαλύτερη δυσκολία από ό,τι τα άλλα παιδιά στο να προφέρει λέξεις.
- Να μην εμπλουτίζει το ίδιο γρήγορα με νέες λέξεις το λεξιλόγιό του και να μην είναι σε θέση να θυμηθεί τη σωστή λέξη για κάθε σκοπό.
- Να έχει πρόβλημα να μάθει το αλφάβητο, τους αριθμούς, τις ημέρες της εβδομάδας, τα χρώματα, τα σχήματα, το πώς να συλλαβίσει και το πώς να γράψει το όνομά του.
- Να έχει δυσκολία απαγγελίας μικρών ποιημάτων ή να σκεφτεί λέξεις με ομοιοκαταληξία.
- Να αργήσει να αναπτύξει λεπτές κινητικές δεξιότητες. Για παράδειγμα, το παιδί σας μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο από άτομα της ίδιας ηλικίας για να μάθει πώς να κρατήσει ένα μολύβι σε θέση γραφής, πώς να χρησιμοποιεί τα κουμπιά και το φερμουάρ και πώς να βουρτσίζει τα δόντια του.
Η επιστήμη της Λογοθεραπείας, μπορεί να βοηθήσει πολύ το παιδί χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους. Μπορείς να μάθεις περισσότερα για τις λογοθεραπευτικές μεθόδους εδώ.
- Άλλες Δυσκολίες
Πέρα από τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες που αναφέρθηκαν πιο πάνω, υπάρχουν και ορισμένα γενικά χαρακτηριστικά που μπορεί να παρουσιάζουν παιδιά με τέτοιες δυσκολίες, όπως:
- Δυσκολία στον προσανατολισμό και στην αίσθηση του χρόνου
- Δυσκολία στην αντίληψη της διαδοχής και της αλληλουχίας
Η βελτίωση, αν όχι η αντιμετώπιση στις μαθησιακές δυσκολίες πρέπει να γίνεται έγκαιρα. Δεν πρέπει να τα αφήνουμε να εδραιώνονται. Αν υποψιαζόμαστε ότι το παιδί μας αντιμετωπίζει μαθησιακές δυσκολίες, καλό είναι να συμβουλευτούμε κάποιον ειδικό. Για παράδειγμα, δυσκολίες στον προφορικό λόγο μπορούν να θεραπευτούν με τη βοήθεια ενός λογοθεραπευτή. Βέβαια, ένας παιδοψυχολόγος ή ένας παιδοψυχίατρος μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση δυσκολιών πάσης φύσεως. Καλό είναι, λοιπόν, σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες να υπάρχει κατάλληλος ειδικός. Και επειδή είναι γνωστό ότι, όσο συντομότερα αναγνωρίζεται ένα πρόβλημα, τόσο ευκολότερη είναι και η λύση του, ήδη, σε κάποιους παιδικούς σταθμούς είναι δυνατή η παροχή συμβουλών από λογοθεραπευτές, παιδοψυχολόγους, αλλά και παιδοψυχίατρους.
