Τι είναι τα πνευματικά δικαιώματα;
Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια έντονη συζήτηση σχετικά με το τι είναι τα πνευματικά δικαιώματα και πως γίνεται η κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων. Πνευματικό δικαίωμα είναι το απόλυτο και αποκλειστικό δικαίωμα ενός δημιουργού πάνω στο έργο του. Αυτά τα δικαιώματα παραχωρούνται από τον νόμο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και αφορούν:
- Το περιουσιακό δικαίωμα: Δηλαδή το δικαίωμα εκμετάλλευσης του έργου, που εγγυάται πως κατέχετε τον έλεγχο του έργου σας, και δικαιούστε αμοιβή σε περίπτωση πώλησης και διάθεσης.
- To ηθικό δικαίωμα: Tο δικαίωμα της προστασίας της προσωπικής σύνδεσης του δημιουργού και του έργου του, που έχει να κάνει με την προστασία του δικαιώματός σας να διεκδικήσετε την πατρότητα του, και να απορρίψετε τυχόν τροποποιήσεις πάνω του.
Με πιο απλά λόγια, αν δημιουργήσετε ένα καλλιτεχνικό ή επιστημονικό έργο, τότε κανείς άλλος δεν έχει το δικαίωμα να το επεξεργαστεί, να το διασκευάσει, να το αναπαράγει ή να το δημοσιεύσει χωρίς την άδεια σας.
Ως έργα μπορούν να θεωρηθούν τα βιβλία, οι θεατρικές παραστάσεις, οι φωτογραφίες, οι πίνακες ζωγραφικής, τα έργα γλυπτικής και αρχιτεκτονικής, οι μουσικές συνθέσεις, τα άρθρα, τα videogames, οι ταινίες, οι τηλεοπτικές εκπομπές όπως και τα λογισμικά, databases. Τέλος ως έργα προστατεύονται επίσης και οι μεταφράσεις, οι διασκευές, οι προσαρμογές ή οι μετατροπές έργων και εκφράσεων της λαϊκής παράδοσης.
Ποια είναι η διάρκεια των πνευματικών δικαιωμάτων;
Στις χώρες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα πνευματικά δικαιώματα έχουν διάρκεια για 70 χρόνια μετά τον θάνατο του πνευματικού δημιουργού, ή 70 χρόνια μετά τον θάνατο του τελευταίου συνδημιουργού, στην περίπτωση που μιλάμε για κοινή συνεργασία στην δημιουργία κάποιου έργου. Για τις χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης η διάρκεια των δικαιωμάτων μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το νομικό πλαίσιο της κάθε χώρας, αλλά διαρκεί για τουλάχιστον 50 χρόνια από τον θάνατο του δημιουργού.
Πως μπορώ να κατοχυρώσω τα πνευματικά δικαιώματα;
Πολλές φορές γίνεται η ερώτηση πως μπορεί κάποιος να προχωρήσει στην κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων. Το δικαίωμα του δημιουργού πάνω στο έργο του γεννιέται την ώρα της δημιουργίας. Το θέμα είναι πως μπορείτε αυτό να το αποδείξετε σε περίπτωση που κάποιος έχει ενστάσεις, ή θέλει να σας βλάψει; Για αυτό το λόγο είναι χρήσιμη η κατοχύρωση.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι και πρακτικές, όπου μπορείτε να ακολουθήσετε για να προχωρήσετε στην κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων.O καθένας έχει τα θετικά του και τα αρνητικά του. Πάμε να τους δούμε αναλυτικά.
Συμβολαιογραφική Πράξη: O πρώτος και πιο ασφαλής τρόπος για την κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων, είναι εκείνος του να απευθυνθούμε σε κάποιο δικηγόρο η συμβολαιογράφο μας και να κάνουμε συμβολαιογραφική πράξη. Ο συμβολαιογράφος, είναι ο επαγγελματίας που θα χρειαστείς για την σύνταξη πολλών εγγράφων που πιστοποιούν την εγκυρότητα συμφωνιών. Ναι μεν είναι η ασφαλέστερη οδός και σας καλύπτει πλήρως σε περίπτωση δικαστικής διαμάχης, αλλά από την άλλη είναι ακριβή διαδικασία καθώς η κατοχύρωση χρεώνεται ανά σελίδα.
ΑΕΠΥ: Ο δεύτερος τρόπος που μπορούμε να εφαρμόσουμε είναι να κατοχυρώσουμε τα πνευματικά δικαιώματα μέσω της ΑΕΠΥ, που αποτελεί έναν επίσημο φορέα και είναι υπεύθυνος για την Συλλογική Διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων των μουσικών έργων.
Ελληνικό ταχυδρομείο: H τρίτη λύση και η πιο οικονομική σε σχέση με τους άλλους είναι μέσω του ελληνικού ταχυδρομείου. Ετοιμάζετε έναν φάκελο με όνομα αποστολέα και παραλήπτη το δικό σας, για να τον ταχυδρομήσετε στην διεύθυνση σας με αιτιολόγηση “προς πνευματική κατοχύρωση ιδιοκτησίας”. Μαζί με το έργο σας ετοιμάστε και ένα συνοδευτικό έγγραφο, το οποίο θα εξηγεί περιληπτικά το έργο και την διαδικασία δημιουργίας του, και θα αναφέρει εσάς ως δημιουργό του.
Στη συνέχεια το υπογράφετε και τα τοποθετείτε όλα προσεχτικά μέσα στο φάκελο που θα τον παραδώσετε στον ταχυδρομικό υπάλληλο, όπου θα βάλει τα κατάλληλα γραμματόσημα, και θα σας δώσει την απόδειξη. Κρατήστε την απόδειξη μέχρι να σας αποσταλεί ο φάκελος, όπου πάνω του θα έχει την σφραγίδα του ταχυδρομείου. Υπογράφετε και παίρνετε το φάκελο, όπου η ημερομηνία παράδοσης είναι και η επίσημη ημερομηνία για την κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων. ΠΡΟΣΟΧΗ: Ο φάκελος θα πρέπει να μείνει κλειστός, και να ανοιχτεί μόνο ενώπιον του δικαστηρίου σε κάποια δικαστική διαμάχη.
Ιστοσελίδες Πνευματικής Κατοχύρωσης: Ο τέταρτος και τελευταίος τρόπος που είναι ταυτόχρονα και ο λιγότερος εγγυημένος, είναι αυτός των διάφορων site πνευματικής καταχώρησης. Εκεί μπαίνετε στην ιστοσελίδα που επιλέξατε και αναρτάτε το έργο σας για την κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων. Βέβαια, ενέχει τον κίνδυνο, ότι δε μπορείς να γνωρίζεις με σιγουριά την αξιοπιστία του κάθε ιστότοπου, και ότι δε ξέρεις αν αυτή η ιστοσελίδα θα είναι αποδεκτή από κάποιο ελληνικό δικαστήριο.
Τι μου προσφέρει η κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων;
Η κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων σας επιτρέπει να απαγορεύσετε η να δώσετε την άδεια 1) για την αναπαραγωγή του έργου 2) για τη μετάφραση του έργου 3) για την επεξεργασία και διασκευή ολόκληρου ή μερικών κομματιών του 4) την παρουσίαση του σε τρίτους 5) τη δημόσια εκτέλεση του 6) τη μετάδοση ή αναμετάδοση του έργου στη τηλεόραση, στο ραδιόφωνο και στο Internet.
Στο Χρυσό Οδηγό, θα βρείτε τους κατάλληλους δικηγόρους και τους συμβολαιογράφους που χρειάζεστε για να σας καθοδηγήσουν και να σας λύσουν κάθε απορία σχετικά με την διαδικασία για την κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων.
