Έχεις ποτέ αναρωτηθεί γιατί τον τελευταίο καιρό συχνά τα βλέπεις όλα θαμπά και έχει χειροτερέψει η όρασή σου; Μήπως, άραγε, έχει κάνει την εμφάνισή του ο καταρράκτης; Εδώ θα μάθεις ό,τι χρειάζεσαι γι’ αυτήν την πάθηση.
Τι είναι ο καταρράκτης;
Μέσα στον βολβό του ματιού υπάρχει ένας φακός, ο κρυσταλλοειδής, ο οποίος κανονικά είναι ελαστικός και διαυγής, αλλά όσο μεγαλώνουμε στην αρχή σκληραίνει (πρεσβυωπία) και αργότερα, λόγω φυσικής φθοράς, θολώνει και σκληραίνει στο κέντρο του (καταρράκτης). Ο καταρράκτης, ο οποίος δημιουργείται λόγω της γήρανσης του ματιού, υπό κανονικές συνθήκες εμφανίζεται μετά τα 65-70, μπορεί όμως να παρουσιαστεί και νωρίτερα. Υπάρχουν, για παράδειγμα, βρέφη που παρουσιάζουν καταρράκτη από την ώρα που γεννιούνται (συγγενής καταρράκτης). Πάντως ο καταρράκτης είναι μια πολύ συνηθισμένη πάθηση των ματιών. Σε κάθε μάτι εξελίσσεται με διαφορετική ταχύτητα, με αποτέλεσμα την προοδευτική απώλεια της όρασης.
Αίτια
Δεν είναι η ηλικία ο μοναδικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση καταρράκτη. Την εμφάνιση καταρράκτη μπορούν να επιταχύνουν και άλλες ασθένειες, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια λήψη κορτιζόνης, κάποιος τραυματισμός στο μάτι ή η μεγάλη μυωπία. Φαίνεται, επίσης, ότι επιδεινώνουν τον καταρράκτη το κάπνισμα, το αλκοόλ, αλλά και η χρόνια έκθεση στον ήλιο.
Συμπτώματα
Τα κύρια συμπτώματα του καταρράκτη:
- Το θάμπωμα και η προοδευτική μείωση της ποιότητας της όρασης σε κοντινές, αλλά και σε μακρινές αποστάσεις. Η όραση γίνεται όλο και λιγότερο καθαρή.
- Η όλο και μεγαλύτερη δυσκολία στο να αντιληφθεί και να ξεχωρίσει ο ασθενής τα χρώματα.
- Τα ίδια τα χρώματα εμφανίζονται πιο θαμπά.
- Η θαμπή όραση, ακόμα και κατά τη διάρκεια της ημέρας ή σε ένα δωμάτιο με φως.
- Η ξαφνική αύξηση της μυωπίας και η ταυτόχρονη μείωση της υπερμετρωπίας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή στη συνταγή των γυαλιών.
- Οι λάμψεις και οι αντανακλάσεις γύρω από ορισμένα αντικείμενα (π.χ. στην οδήγηση κατά τη διάρκεια της νύχτας).
- Η περιορισμένη όραση τη νύχτα.
- Η έντονη ενόχληση στο φως του ηλίου.
- Η διπλωπία, η κατάσταση, δηλαδή, κατά την οποία ο ασθενής, κοιτάζοντας ένα αντικειμενο, βλέπει δύο είδωλα.
Αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση του καταρράκτη είναι αναγκαία, αφού ο ασθενής θα αρχίσει να δυσκολεύεται σε ένα μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητάς του. Σιγά σιγά δεν θα μπορεί να οδηγεί με άνεση τη νύχτα, θα τον δυσκολεύει το διάβασμα, αφού θα προσπαθεί να μαντέψει κάποιες λέξεις, ενώ ακόμα και η παρακολούθηση μιας ταινίας θα είναι πολύ δυσκολότερη. Όταν, λοιπόν, αρχίζουν να δημιουργούνται προβλήματα στις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου, είναι φανερό ότι πρέπει να αποφασίσει να κάνει επέμβαση, η οποία είναι ο μόνος τρόπος ολοκληρωτικής αφαίρεσης και σωστής θεραπείας του καταρράκτη. Όσο πιο νωρίς γίνει η επέμβαση, τόσο το καλύτερο για τον ασθενή.
Οι σύγχρονες μέθοδοι επέμβασης, που είναι πλέον διαθέσιμοι και συστήνουν οι εξειδικευμένοι οφθαλμίατροι, χρειάζονται τοπική αναισθησία και εφαρμόζονται με μικρές τομές, χωρίς ράμματα. Κατά την επέμβαση αφαιρείται ο θολός φακός με τον καταρράκτη και αντικαθίσταται με ένα μόσχευμα – ενδοφακό.
Πριν την επέμβαση, γίνεται πάντα μια προεγχειρητική εξέταση των ματιών, για να εκτιμηθεί η γενική κατάσταση των ματιών, το είδος του καταρράκτη, αλλά και για να γίνουν κάποιες μετρήσεις, προκειμένου να φτιαχτεί ο σωστός φακός για το μάτι του ασθενή. Ο οφθαλμολογικός έλεγχος περιλαμβάνει διαθλαστικό έλεγχο και μέτρηση της οπτικής οξύτητας των ματιών, βυθοσκόπηση, μέτρηση οφθαλμικής πίεσης, τοπογραφία κερατοειδούς, βιομετρία. Όταν γίνουν οι εξετάσεις και αξιολογηθούν, θα πάρει ο γιατρός την απόφαση για το πότε θα αφαιρεθεί ο καταρράκτης.
Είδη επέμβασης καταρράκτη
Φακοθρυψία: το πιο συνηθισμένο είδος επέμβασης καταρράκτη. Μέσα από μια μικρή τομή 3-4 χιλιοστών και χρησιμοποιώντας υπερήχους, γίνεται η αφαίρεση του καταρράκτη, θρυμματίζοντας και απορροφώντας συγχρόνως τον ελαττωματικό φακό. Στο τέλος, στη θέση του μπαίνει ένας τεχνητός μόνιμος ενδοφθάλμιος φακός. Η επέμβαση δεν χρειάζεται ράμματα και η όραση αποκαθίσταται πολύ γρήγορα. Παραμονή στο νοσοκομείο δεν χρειάζεται πια – ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του αμέσως μετά την επέμβαση. Ο ασθενής αρχίζει να βλέπει ήδη καλύτερα αμέσως μετά την επέμβαση και, μέρα με τη μέρα, η όρασή του καλυτερεύει. Η επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία με σταγόνες.
Εξωπεριφακική επέμβαση: Η διαδικασία είναι ίδια με αυτήν της φακοθρυψίας, αλλά εδώ η τομή είναι μεγαλύτερη, οπότε θα χρειαστούν ράμματα για να κλείσει. Ο καταρράκτης αφαιρείται μηχανικά, μετά αναρροφάται ο μαλακότερος φλοιός και τοποθετείται ο ενδοφακός. Αυτό το είδος επέμβασης είναι το μόνο που ενδείκνυται για όσους έχουν προχωρημένο καταρράκτη.
Ενδοφακική εξαγωγή: Γίνεται αφαίρεση του φακού και της κάψας. Αν γίνει εμφύτευση του φακού, τοποθετείται μπροστά από την ίριδα.
Η φακοθρυψία, με μικρή τομή, έχει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με την εξωπεριφακική επέμβαση, αφού δεν χρειάζονται ράμματα, η όραση αποκαθίσταται γρηγορότερα και το μάτι γίνεται περισσότερο ανθεκτικό σε τυχόν τραύματα.
Είδη φακών
Η επέμβαση καταρράκτη μπορεί να διορθώσει και άλλες παθήσεις των οφθαλμών που προϋπάρχουν. Ο φακός που τοποθετείται μέσα στο μάτι, μπορεί να διορθώσει και τη μυωπία ή την υπερμετρωπία ή τον αστιγματισμό, με αποτέλεσμα, συνήθως, να μην χρειάζονται γυαλιά μετά την επέμβαση. Αφαιρώντας τον καταρράκτη, και με την κατάλληλη επιλογή ενδοφακού, οι γιατροί μπορούν να παρέμβουν σε κάθε πρόβλημα του ματιού.
Υπάρχουν αρκετοί τύποι ενδοφακών: ο μονοεστιακός (παρέχει πολύ καλή οπτική οξύτητα, μόνο για μακρινή ή μόνο για κοντινή απόσταση, ανάλογα με το πρόβλημα του ασθενούς), ο πολυεστιακός (δίνει τη δυνατότητα στους ασθενείς να βλέπουν πολύ καλά, ταυτόχρονα, μακριά και κοντά, θεραπεύοντας, μαζί με τον καταρράκτη, και την πρεσβυωπία), ο προσαρμοστικός (αλλάζει σχήμα και θέση, ανάλογα με το ερέθισμα, για καλή κοντινή όραση) και ο τορικός (μειώνει τον αστιγματισμό και βελτιώνει τη μακρινή όρασ
Η τελική τιμή της επέμβασης του καταρράκτη εξαρτάται από τη μέθοδο που θα επιλέξεις από κοινού με τον γιατρό σου, η οποία διαφοροποιείται από περιστατικό σε περιστατικό. Το κόστος εξαρτάται, επίσης, από την τελική επιλογή του φακού και τις τυχόν προϋπάρχουσες οφθαλμικές παθήσεις. Κυμαίνεται περίπου από 800-1.500€. Αν ο ασθενής θέλει με τον ίδιο φακό να διορθώσει και άλλες παθήσεις, όπως η πρεσβυωπία, η μυωπία και ο αστιγματισμός, το κόστος ανεβαίνει αρκετά (από 150-700 ευρώ για κάθε μάτι).
Ο ΕΟΠΥΥ καλύπτει ένα μέρος της επέμβασης καταρράκτη με απλό μονοεστιακό φακό. Αν ο ασθενής με τον γιατρό διαλέξουν πολυεστιακό φακό, δεν τον καλύπτει ο ΕΟΠΥΥ και οι τιμές αυξάνονται κατά 500-700€ για κάθε μάτι, ανάλογα με τα προϋπάρχοντα οφθαλμικά νοσήματα. Αν ο ασθενής έχει ιδιωτική ασφάλιση, η κάλυψη εξαρτάται από το πρόγραμμα που έχει πληρώσει, οπότε θα πρέπει να ενημερωθεί σχετικά από την ασφαλιστική του εταιρεία.
