Έχεις γράψει το παιδί σου για πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό; Είναι η πρώτη φορά που θα φύγει από το περιβάλλον της οικογένειας και αγχώνεσαι για το πώς θα περνάει στο πρώτο του «σχολείο»;
Το να φύγει το παιδί από το σπίτι και το στενό οικογενειακό του περιβάλλον και να αρχίσει να περνάει αρκετές ώρες τη μέρα σε ένα σχολικό περιβάλλον, σε μια μικρογραφία της κοινωνίας, ουσιαστικά, δεν είναι κάτι που θα γίνει απαραίτητα εύκολα. Θα πρέπει να προσαρμοστεί το παιδί σε αυτήν την αλλαγή.
Σύμφωνα με έρευνες, ένα ποσοστό μέχρι και 80% των παιδιών δυσκολεύονται να προσαρμοστούν κατά τον πρώτο μήνα φοίτησης στον παιδικό σταθμό.
Η προσαρμογή στον παιδικό σταθμό μπορεί να κρατήσει από 2 εβδομάδες έως και 2 μήνες. Το πόσο γρήγορα θα συνηθίσει το παιδί στο νέο περιβάλλον εξαρτάται από την προσωπικότητά του. Κάθε παιδί έχει ανάγκη από το δικό του χρόνο, για να μπορέσει να επεξεργαστεί τα ερεθίσματα του νέου περιβάλλοντος.
Τις πρώτες 2 εβδομάδες, τα παιδιά αισθάνονται αγχωμένα και ανασφαλή, λόγω της απομάκρυνσής από τους γονείς τους και το σπίτι τους. Μετά από αυτές τις εβδομάδες, συνήθως, έχουν ανάμικτα συναισθήματα. Από τη μία χαίρονται που πάνε σχολείο, αφού τους αρέσει που ξαναβρίσκουν τους φίλους τους και παίζουν μαζί, αλλά, παράλληλα, λυπούνται που φεύγουν από το σπίτι. Σιγά σιγά, τα άσχημα συναισθήματα και η ανασφάλειά τους μειώνονται, ενώ ενισχύονται τα ευχάριστα.
Τι μπορείς να κάνεις για να έχει εύκολη προσαρμογή στον παιδικό σταθμό;
1. Όταν κάνουμε βόλτες ή, όταν πηγαίνουμε στην παιδική χαρά, ενθαρρύνουμε το παιδί μας να παίζει και με άλλα συνομήλικα παιδάκια. Αν κάνει παρέα μόνο με το αδερφάκι ή τα ξαδερφάκια του, θα είναι δύσκολο να νιώσει άνετα με παιδιά που δεν γνωρίζει, από τον παιδικό σταθμό.
Επιδιώκουμε να βρούμε και να γνωρίσουμε γονείς που τα παιδάκια τους θα πάνε στον ίδιο παιδικό με το δικό μας. Καλούμε στο σπίτι συνομήλικα παιδάκια, με τους γονείς τους, για να αρχίσει το παιδί μας να συνηθίζει να αλληλεπιδρά, να συνεργάζεται και να μοιράζεται με άλλα παιδιά.
2. Ενημερώνουμε το παιδί για την απόφασή μας να ξεκινήσει τη φοίτηση σε παιδικό σταθμό και για τους λόγους αυτής της απόφασης (όπως η ανάγκη επιστροφής μας στο χώρο εργασίας ή επειδή έχει φτάσει το παιδί στη σωστή ηλικία για φοίτηση στον παιδικό).
Του εξηγούμε πως, κάθε μέρα, θα γυρίζει στο σπίτι του μετά από το σχολείο. Αν νιώθουμε το παιδί μας αγχωμένο και έχουμε ανάλογη εμπειρία, του ομολογούμε πως κι εμείς την πρώτη ημέρα είχαμε άγχος και του εξηγούμε ότι είναι φυσιολογικό να νιώθει έτσι.
3. Διαλέγουμε προσεκτικά παιδικό σταθμό, βάσει των ιδιαίτερων αναγκών του παιδιού μας.
Παραδείγματος χάριν, για ένα μικρό παιδάκι που δεν έχει απομακρυνθεί ιδιαίτερα από το σπίτι του, ίσως θα ήταν καλύτερος ένας παιδικός σταθμός με αρκετές βρεφονηπιοκόμους, για να έχει το παιδί μεγαλύτερη φροντίδα και προσοχή. Σε μερικά παιδιά θα αρέσει ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων με πολλά παιχνίδια, επισκέψεις και δράσεις, ενώ άλλα παιδιά θα έχουν πιο ήπια προσαρμογή στον παιδικό σταθμό που είναι πιο ήσυχος, χωρίς πολλά ερεθίσματα. Επιλέγουμε, λοιπόν, βάσει της ιδιοσυγκρασίας του δικού μας παιδιού.
Πριν γράψουμε το παιδί μας σε ένα σταθμό, καλό είναι να τον επισκεφθούμε και να κάνουμε ερωτήσεις για θέματα που μας απασχολούν. Αν, για παράδειγμα, το παιδί μας είναι κακόφαγο, μπορούμε να ρωτήσουμε πώς ενεργεί το προσωπικό σε περιπτώσεις παιδιών που τρώνε λίγο ή καθόλου. Μπορούμε να κάνουμε όσες ερωτήσεις θέλουμε, μέχρι να νιώσουμε ασφαλείς για την επιλογή μας.
4. Περιγράφουμε στο παιδί τι είναι ο παιδικός σταθμός και τι θα κάνει εκεί, πώς θα περνάει την ημέρα του και ποιος θα το προσέχει. Του λέμε, για παράδειγμα, ότι θα παίζει με άλλα παιδάκια, θα κάνουν κατασκευές, θα ζωγραφίζουν, θα μαθαίνουν τραγούδια και χορούς, θα τους διαβάζουν παραμύθια.
Αρκετοί γονείς, προσπαθώντας να κάνουν τα παιδιά να αγαπήσουν από πριν τον παιδικό, τον παρουσιάζουν σαν ένα καταπληκτικό μέρος, όπου όλα θα είναι τέλεια, θα περνάει πάντα όμορφα, θα βρει πολλούς φίλους και θα μπορεί να παίζει όλη τη μέρα ωραία παιχνίδια.
Στον παιδικό σταθμό, όμως, είναι σίγουρο ότι το παιδί θα έρθει αντιμέτωπο με καταστάσεις που δεν θα του αρέσουν και δυσάρεστες στιγμές, όπως με ένα άλλο παιδάκι που θα χαλάσει την κατασκευή του, με την τιμωρία της δασκάλας, επειδή το παιδί δεν συμμορφώθηκε με κάποιους κανόνες, ή με ένα φαγητό που δεν θα του αρέσει. Μπορεί το παιδί να νιώσει συναισθήματα, όπως στενοχώρια, απογοήτευση και θυμό, τα οποία θα πρέπει να μάθει να διαχειρίζεται.
Το ιδανικό είναι να του δώσουμε μια ρεαλιστική εικόνα του παιδικού σταθμού, ώστε να μην απογοητευτεί την πρώτη φορά που τα πράγματα δεν θα έρθουν όπως τα περιμένει. Έτσι, η προσαρμογή στον παιδικό σταθμό θα είναι πιο ομαλή και το παιδί μας ακόμα και αν έχει μία δύσκολη ημέρα, θα ανταπεξέλθει και θα θελήσει να ξαναπάει.
5. Τους προηγούμενους μήνες, μιλάμε στο παιδί για τον παιδικό σταθμό και, κάποιες μέρες νωρίτερα, βρίσκουμε λίγο χρόνο να κάνουμε μια επίσκεψη στο σταθμό, με το παιδί μας, για να αρχίσει να συνηθίζει τις εγκαταστάσεις, όπως την αυλή, τις αίθουσες, την τραπεζαρία, αλλά και για να γνωρίσει τη διευθύντρια του σταθμού και τις δασκάλες που θα το φροντίζουν, ώστε την πρώτη του ημέρα, να προσαρμοστεί στον παιδικό σταθμό πιο εύκολα, αφου θα νιώσει το χώρο και τα πρόσωπα που θα βρει εκεί γνώριμα.
Πηγαίνουμε παρέα με το παιδί για ψώνια, για να αγοράσουμε την τσάντα του, το παγούρι του και ό,τι άλλο χρειαστεί. Με τη συμμετοχή του αυτή, θα καταλάβει ότι ο παιδικός σταθμός θα είναι ένα μέρος της ζωής του από εδώ και πέρα. Αφήνουμε το παιδί να διαλέξει μόνο του τα ρούχα και τα παπούτσια του της πρώτης μέρας.
6. Μιλάμε στο παιδί μας για τη δασκάλα του. Δεν θα είναι εύκολο στο παιδί να εμπιστευθεί έναν άνθρωπο που δεν γνωρίζει και να νιώσει ασφαλές. Γι’ αυτό, του εξηγούμε ότι η δασκάλα του είναι ένα πρόσωπο που θα το αγαπάει, θα το προσέχει, θα το βοηθάει και θα του μαθαίνει πολλά πράγματα.
Του κάνουμε σαφές ότι θα μπορεί να εμπιστεύεται εκείνην, αφού δεν θα είμαστε εμείς εκεί. Δείχνουμε έμπρακτα εμπιστοσύνη στο σύνολο του προσωπικού του παιδικού σταθμού. Αν μας δει το παιδί να τους μιλάμε με ευχάριστη διάθεση και να τους ζητάμε τη συμβουλή τους, θα καταλάβει ότι τους εμπιστευόμαστε, θα νιώσει ότι μπορεί κι εκείνο να κάνει το ίδιο κάνοντας πιο ήπια έτσι την προσαρμογή στον παιδικό σταθμό. Εξάλλου, η ομαλή συνεργασία ανάμεσα στο γονέα και στην παιδαγωγό καθιστά πιο εύκολη τη μετάβαση του παιδιού από την οικογένεια στη μικρή κοινωνία του σχολείου.
7. Αφήνουμε αρχικά το παιδί στον παιδικό για λίγες ώρες τις πρώτες μέρες, πάντα κατόπιν συνεννόησης με τη δασκάλα του, αυξάνοντας σταδιακά το χρόνο που παραμένει εκεί, ώστε, μετά από μία εβδομάδα, να είναι σε θέση να μείνει όλη μέρα. Έτσι, θα αρχίσει να συνηθίζει σταδιακά το νέο του περιβάλλον.
8. Δίνουμε στο παιδί ένα αγαπημένο αντικείμενο ή παιχνίδι, όπως το λούτρινο κουκλάκι του ή μια μικρή κουβέρτα, αν κρίνουμε ότι το χρειάζεται, για να το έχει κοντά του όταν νιώθει μόνο, και ενημερώνουμε τη δασκάλα του, για να του επιτρέψει να το βγάλει από την τσάντα του σε μια δύσκολη στιγμή. Αργότερα, όταν θα προσαρμοστεί στον παιδικό σταθμό πλήρως, είναι βέβαιο ότι θα το αφήσει σπίτι.
9. Επειδή κάποια στιγμή, αναπόφευκτα, θα αρχίσουν οι αδιαθεσίες και οι παιδικές ιώσεις, φροντίζουμε να έχουμε εξασφαλίσει και μια εναλλακτική λύση, για όταν δεν θα μπορεί το παιδί μας να πηγαίνει στον παιδικό σταθμό. Κατ’ αρχάς, καλό είναι ο παιδικός σταθμός να βρίσκεται κοντά στη δουλειά ή στο σπίτι μας, για να είμαστε κοντά, αν προκύψει κάτι. Εκτός αυτού, θα ήταν πολύ χρήσιμο να υπήρχε μια γιαγιά, μια θεία ή μια φίλη, που θα μπορούσε να φροντίσει το παιδί για όση ώρα χρειαστεί, μέχρι να γυρίσετε σπίτι.
Πώς να φερθείς την πρώτη μέρα;
Όταν αφήνουμε το παιδί στον παιδικό σταθμό, το χαιρετάμε τρυφερά, αλλά σύντομα και χωρίς ενοχές. Δεν φεύγουμε στα κρυφά, όταν το παιδί δεν μας κοιτάει. Δεν φεύγουμε τρέχοντας, αλλά ούτε και καθυστερούμε την αναχώρησή μας. Αν το παιδί ξεκινήσει να κλαίει, προσπαθούμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να το καθησυχάσουμε.
Αποφεύγουμε να το συγκρίνουμε με άλλα παιδιά, που δεν κλαίνε, αφού κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς και, συγκρίνοντάς το παιδί μας με άλλα παιδιά, του δείχνουμε ότι δεν σεβόμαστε τα συναισθήματά του. Το αφήνουμε να εκφράσει τη στενοχώρια του, όπως επιθυμεί. Υποσχόμαστε ότι σύντομα θα επιστρέψουμε, για να το φέρουμε σπίτι. Αν συνεχίσει να κλαίει, φεύγουμε με ηρεμία, χωρίς να κοιτάξουμε πίσω, προσπαθώντας να μη δείξουμε την ταραχή μας. Δεν γυρίζουμε ξανά πίσω για μία ακόμα αγκαλιά, για να μην το αναστατώσουμε περισσότερο. Ακόμα κι αν το παιδί μας έκλαιγε με λυγμούς, το πιο πιθανόν είναι να σταμάτησε, μόλις γυρίσαμε την πλάτη μας.
Τηλεφωνούμε, λίγο αργότερα, στον παιδικό, για να βεβαιωθούμε πως το παιδί μας έχει ηρεμήσει. Ερχόμαστε να το παραλάβουμε την καθορισμένη ώρα, χωρίς καθυστέρηση. Όταν παραλαμβάνουμε το παιδί, το μεσημέρι ή το απόγευμα, του δείχνουμε πόσο χαιρόμαστε που το βλέπουμε και πόσο περήφανοι είμαστε για το παιδί μας και την ωριμότητά του.
Η στάση των γονέων είναι πολύ σημαντική. Προσπαθούμε να μην μεταφέρουμε στο παιδί μας το άγχος μας. Αν οι γονείς είναι ψύχραιμοι και χαμογελαστοί, έτσι θα είναι και το παιδί. Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να νικήσουμε τους δικούς μας φόβους και το άγχος για το πώς θα τα πάει το παιδί στον παιδικό σταθμό.
Αν φοβόμαστε γιατί ξέρουμε ότι είναι ντροπαλό ή αν υποθέτουμε ότι θα κλαίει διαρκώς γιατί θα του λείπουμε, όλα αυτά, ακόμα κι αν δεν μας ακούσει το παιδί να τα αναφέρουμε, τα περνάμε ασυνείδητα και στο παιδί μας και του μεταφέρουμε, έτσι, τις δικές μας ανασφάλειες.
Αποφεύγουμε να κάνουμε στο παιδί μας ερωτήσεις, όπως: «Θα σου λείψω, όταν είσαι στο σχολείο σου; Εμένα θα μου λείψεις πολύ», αφού θα του προκαλέσουν μεγαλύτερο άγχος από αυτό που σίγουρα θα έχει ήδη. Πρωτίστως, πρέπει να είμαστε εμείς έτοιμοι να αποχωριστούμε το παιδί μας για πρώτη φορά, να ελέγξουμε το δικό μας άγχος και να εμπιστευθούμε το παιδί μας ότι θα τα καταφέρει.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η φοίτηση του παιδιού μας στον παιδικό σταθμό θα είναι η έναρξη της νοητικής, συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξής του.
Εκεί θα βρει φίλους και την αίσθηση ότι έχει ένα δεύτερο σπίτι, όπου το αγαπάνε και είναι αποδεκτό, όπου μαθαίνει καθημερινά καινούρια πράγματα, όπου μπορεί να παίξει με πολλά περισσότερα παιχνίδια από όσα έχει στο δικό του σπίτι. Εκεί θα μάθει δεξιότητες που θα το βοηθήσουν στη ζωή του και θα συμβάλουν στο να γίνει ένα αυτόνομο άτομο.
Γι’ αυτό, θα πρέπει να το βοηθήσουμε, ώστε η προσαρμογή στον παιδικό σταθμό να είναι όσο πιο ομαλή και ανώδυνη γίνεται και να αποκομίσει από τη φοίτησή του εκεί μια θετική και ευχάριστη εμπειρία.
