Η Αξονική Τομογραφία ή Υπολογιστική Τομογραφία (CT – Computed Tomography), μια ακτινολογική μέθοδος εξέτασης, είναι μια από τις σπουδαιότερες ανακαλύψεις των τελευταίων χρόνων στην ιατρική διάγνωση, ένα σημαντικό εργαλείο, το οποίο μάς επιτρέπει να αποκλείσουμε κάποιες ασθένειες με μεγαλύτερη ασφάλεια, σε σχέση με άλλες μεθόδους.
Η αξονική τομογραφία άρχισε να χρησιμοποιείται τη δεκαετία του 1970, φέρνοντας επανάσταση στο χώρο της ιατρικής διάγνωσης. Ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, και η πρώτη αξονική που έγινε ήταν εγκεφάλου. Η μέθοδος αυτή άρχισε γρήγορα να χρησιμοποιείται ευρέως, αφού έχει μεγάλη ακρίβεια διάγνωσης, είναι πολύ σύντομη εξέταση, δεν ταλαιπωρεί καθόλου τους εξεταζόμενους και δεν υπάρχει θέμα κλειστοφοβίας, όπως συμβαίνει με τη μαγνητική τομογραφία. Η αξονική τομογραφία είναι μια σχετικά φθηνή εξέταση, η οποία δικαιολογείται από τα περισσότερα Ταμεία.
Πώς γίνεται μια αξονική τομογραφία
Ο αξονικός τομογράφος, με τη βοήθεια του υπολογιστή και περιστρεφόμενων μηχανών ακτίνων Χ, κάνοντας σάρωση CT ή CAT, χωρίζει το σώμα σε εγκάρσιες λεπτές τομές, πάχους ενός χιλιοστού, τις οποίες, στη συνέχεια, απεικονίζει ψηφιακά. Οι εικόνες αποθηκεύονται στον υπολογιστή και μπορούν να μεταφερθούν οπουδήποτε. Το αποτέλεσμα της εξέτασης μπορεί να αποθηκευτεί σε CD ή και να εκτυπωθεί σε φιλμ ή σε ειδικό χαρτί.
Σε κάποιες περιπτώσεις, ανάλογα με το μέρος του σώματός που εξετάζεται, για να μπορέσουν οι εσωτερικές δομές να εμφανιστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια, ίσως χρειαστεί, πριν την εξέταση, να πιείτε ένα υγρό που περιέχει σκιαγραφικό ή να γίνει ενδοφλέβια έγχυση του σκιαγραφικού.
Όταν έρθει η ώρα της εξέτασης, θα ξαπλώσετε ανάσκελα σε ένα κινούμενο κρεβάτι, το οποίο κατευθύνεται προς την κεφαλή του αξονικού τομογράφου, η οποία μοιάζει με δαχτυλίδι. Ενώ το κρεβάτι σας πηγαίνει αργά προς το σαρωτή, η μηχανή ακτίνων Χ θα σας σκανάρει, δημιουργώντας πολλές εικόνες από εγκάρσιες τομές του σώματός σας. Το εξεταστικό κρεβάτι θα κινείται σιγά σιγά, μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Η εξέταση διαρκεί λίγα λεπτά μόνο.
Στην αίθουσα του αξονικού τομογράφου θα είστε μόνος, αφού ο χειριστής θα φύγει από την αίθουσα εξέτασης και θα πάει στην αίθουσα ελέγχου, όπου θα σας βλέπει και θα σας ακούει μέσω ενδοεπικοινωνίας. Θα πρέπει να είστε τελείως ακίνητοι την ώρα της εξέτασης, επειδή αν κινείστε, μπορεί να βγουν θολές οι εικόνες. Μπορεί να σας ζητηθεί να κρατήσετε την αναπνοή σας για λίγο. Μόλις ολοκληρωθεί η αξονική, οι εικόνες θα σταλούν στον ακτινολόγο (στο γιατρό που ειδικεύεται στη διάγνωση με τη χρήση τεχνικών απεικόνισης, όπως τομογραφίες, ακτινογραφίες και υπερηχογραφήματα). Ο γιατρός θα σας εξηγήσει τα αποτελέσματα της αξονικής.
Τι δείχνει η αξονική τομογραφία
Ο αξονικός τομογράφος μάς δίνει πληροφορίες για την κατάσταση των περισσοτέρων οργάνων του ανθρώπινου σώματος, όπως για τα αιμοφόρα αγγεία, τους μαλακούς ιστούς και τα οστά, καλύπτοντας και όργανα του σώματος για τα οποία μία απλή ακτινογραφία δεν αρκεί.
Χρησιμοποιείται:
- για τη διάγνωση μυϊκών παθήσεων, καταγμάτων οστών, λοιμώξεων
- για τη μελέτη των αιμοφόρων αγγείων και άλλων εσωτερικών δομών
- για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση των εσωτερικών τραυματισμών και της εσωτερικής αιμορραγίας
- για τον εντοπισμό της θέσης των μαζών και των όγκων (καρκινικών ή άλλων) σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις (π.χ. μαστογραφία για τη διάγνωση καρκίνου του μαστού)
- για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των θεραπειών για νοσήματα, όπως ο καρκίνος και οι καρδιακές παθήσεις
- για τη διάγνωση οστεοπόρωσης με Ποσοτική Αξονική τομογραφία (QCT)
Στα Διαγνωστικά Κέντρα, διενεργούνται πολλών ειδών αξονικές τομογραφίες, όπως αξονική τομογραφία εγκεφάλου, θώρακος, τραχήλου, σπλαχνικού κρανίου, μυοσκελετικού συστήματος, άνω και κάτω κοιλίας. Επίσης, ο αξονικός τομογράφος μπορεί να διαγνώσει και τις παθήσεις των αγγείων, διενεργώντας αξονική αγγειογραφία εγκεφάλου, τραχήλου, κοιλιακής αορτής, αρτηριών κάτω άκρων και λαγονίων αρτηριών.
Υπάρχουν κίνδυνοι;
Πολύ λίγοι είναι οι κίνδυνοι μιας αξονικής τομογραφίας. Ο αξονικός τομογράφος εκπέμπει περισσότερη ακτινοβολία από τις κλασικές ακτινογραφίες, αλλά ο κίνδυνος καρκίνου λόγω ακτινοβολίας είναι πολύ μικρός, με μία μόνο εξέταση. Μόνο αν υποβληθείτε πολλές φορές σε αυτήν την εξέταση στη ζωή σας, θα συσσωρευτεί μεγάλη ποσότητα ακτινοβολίας στο σώμα σας, οπότε μπορούμε να μιλάμε για κίνδυνο καρκινογένεσης. Το συμπέρασμα είναι ότι η αξονική τομογραφία πρέπει να γίνεται, μόνο όταν το όφελος που περιμένουμε να έχουμε είναι σαφώς μεγαλύτερο από τη δυνητική βλάβη που θα προκληθεί.
Για παράδειγμα, πολλές φορές, στα Επείγοντα των νοσοκομείων, κάποιοι που χτύπησαν το κεφάλι τους ζητάνε επίμονα αξονική τομογραφία εγκεφάλου, για να σιγουρευτούν ότι είναι όλα καλά. Αυτή όμως πρέπει να γίνεται μόνο όταν ο γιατρός το κρίνει απαραίτητο και όχι για να καθησυχαστεί ο ασθενής.
Μερικοί άνθρωποι είναι αλλεργικοί στο σκιαγραφικό υγρό. Τα περισσότερα σκιαγραφικά περιέχουν ιώδιο, οπότε, αν είχατε ποτέ παρουσιάσει αλλεργία στο ιώδιο, θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας, ο οποίος μπορεί να σας δώσει φάρμακα αντιαλλεργικά ή στεροειδή, αν πρέπει οπωσδήποτε να πάρετε το σκιαγραφικό.
Αν είστε έγκυος, πρέπει οπωσδήποτε να ενημερωθεί ο γιατρός. Εκείνος μπορεί να σας συστήσει μια άλλη εξέταση, όπως υπερηχογράφημα ή μαγνητική τομογραφία, για να μην κινδυνεύσει η κύηση εξαιτίας των ακτίνων Χ του αξονικού τομογράφου.
